Çmimet e referencës për banesat në Shqipëri janë një nga elementët kryesorë që ndikojnë në tregun e pasurive të paluajtshme, si për blerësit ashtu edhe për shitësit. Ato përdoren nga tatimet, noterët dhe institucionet financiare për të përcaktuar vlerën minimale të një pasurie të paluajtshme mbi të cilën llogariten taksat dhe detyrimet fiskale.
Çfarë janë çmimet e referencës?
Çmimet e referencës janë vlerat zyrtare të përcaktuara nga Ministria e Financave dhe Ekonomisë, të cilat shërbejnë si bazë për llogaritjen e tatimit mbi të ardhurat nga shitja e pasurive të paluajtshme, taksën e kalimit të pronësisë dhe detyrime të tjera fiskale.
- Nëse çmimi i deklaruar në kontratë është më i ulët se çmimi i referencës, atëherë për efekt tatimor merret çmimi i referencës.
- Nëse çmimi i deklaruar është më i lartë se çmimi i referencës, merret për bazë çmimi i kontratës.
Si përcaktohen çmimet e referencës?
Çmimet e referencës përcaktohen mbi bazën e:
- Zonës ku ndodhet banesa (qendër, periferi, zona në zhvillim).
- Tipit të ndërtimit (banesë individuale, apartament në pallat të ri ose ekzistues).
- Ciklit të ndërtimit dhe infrastrukturës përreth.
Për shembull, Tirana ka çmime reference më të larta në krahasim me qytetet e tjera, sidomos në zonat e preferuara si:
- Blloku
- Komuna e Parisit
- Liqeni Artificial
- 21 Dhjetori
Ndërkohë, në zona periferike si Astiri, Kombinati apo Fresku, çmimet e referencës janë më të ulëta.
Pse janë të rëndësishme çmimet e referencës?
- Për blerësit – ndikon në shumën e taksave që ata do të paguajnë gjatë blerjes.
- Për shitësit – ndikon në tatimin mbi fitimin nëse çmimi i shitjes është më i lartë se ai i blerjes.
- Për tregun – krijon një standard mbi të cilin bazohet edhe vlerësimi real i tregut.
Shembull praktik
- Një apartament në qendër të Tiranës shitet për 1,500 €/m². Çmimi i referencës për atë zonë është 1,200 €/m².
- Për efekt tatimor, merret çmimi i 1,500 €/m².
- Nëse një apartament shitet për 1,000 €/m², ndërsa çmimi i referencës është 1,200 €/m², për efekt tatimor merret 1,200 €/m².
Përditësimi i çmimeve të referencës
Çmimet e referencës për banesat në Shqipëri përditësohen periodikisht nga Ministria e Financave për të reflektuar zhvillimin urban dhe ndryshimet në treg. Në vitet e fundit, për shkak të rritjes së kërkesës dhe zhvillimit të shpejtë të ndërtimit, sidomos në Tiranë dhe qytetet bregdetare si Durrësi, Vlora dhe Saranda, çmimet e referencës janë rritur ndjeshëm.
Përfundim
Çmimet e referencës për banesat në Shqipëri janë një element kyç që ndikon drejtpërdrejt në tregun imobiliar, taksat dhe transaksionet e pasurive të paluajtshme. Për blerësit dhe shitësit, njohja e tyre është thelbësore për të bërë një vlerësim të saktë financiar dhe për të shmangur surprizat në momentin e nënshkrimit të kontratës.
Nëse jeni duke kërkuar të blini ose shisni një banesë, këshillohet të konsultoheni me një ekspert imobiliar ose këshilltar fiskal, në mënyrë që të keni informacion të përditësuar mbi çmimet e referencës dhe detyrimet që rrjedhin prej tyre.
Tabelë: Çmimet Referuese / Çmimet Mesatare për Banesa sipas Qyteteve / Zonave
| Qyteti / Zona | Çmimi mesatar referues / çmimi mesatar shitje (lekë/m²) | Burimi / Viti |
| Tiranë | 124,316 lekë/m² | Çmimet mesatare të shitjes së banesave në tregun e lirë, për Bashkinë e Tiranës |
| Durrës | 71,157 lekë/m² | Tregu i lirë, Bashkia Durrës |
| Vlorë | 68,680 lekë/m² | Tregu i lirë, Bashkia Vlorë |
| Sarandë | 88,050 lekë/m² | Tregu mesatar, qyteti Sarandë |
| Fier | 55,375 lekë/m² | Bashkia Fier, çmimet mesatare të shitjes |
Shembuj Zonash të veçanta në Tiranë
Për më shumë detaje, këtu janë disa çmime referuese për zona kadastrale të Tiranës:
| Zona Kadastrale (Tiranë) | Çmimi referues i fundit (lekë/m²) | Koment / ndryshim nga e kaluara |
| Ish-Blloku (zona kadastrale që përfshihet si 5/1) | ~ 228,400 lekë/m² | Zona më e shtrenjtë; rritje e konsiderueshme nga çmimet e mëparshme |
| Komuna e Parisit / Liqeni Artificial | ~ 113,000-160,000 lekë/m² | Rritje e çmimeve referuese në këto zona me 50-60% nga vlerat e mëparshme |
| Yzberisht | Rreth 159,100 lekë/m² | Një prej zonave me rritje të vogël më të madhe relativisht nga çmimet e vjetra |
Zona periferike të Tiranës
| Zona | Çmimi referues rreth / Çmimi i ri nga raportet | |
| Astir | Zona nga Fresku në Astir çmimet referuese janë rritur dhe përfshihen në grup zonash që shkojnë rreth 114,300 lekë/m² për Unazën e Re. | |
| Don Bosko | Rreth 113,850 lekë/m² | |
| Porcelan | Rreth 117,800 lekë/m² | |
| Yzberisht | ~ 159,100 lekë/m² |
info nga balkanweb
